Europejskie Dni Dziedzictwa

WOJEWÓDZTWO ŁÓDZKIE

Organizatorzy - Urząd Marszałkowski, Starostwo Powiatowe w Łęczycy, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami o/Łódź, Muzeum w Łęczycy, Parafia Kolegiaty w Tumie, Starostwo Powiatowe w Łowiczu, Muzeum w Łowiczu - Skansen Maurzyce, Gminny Ośrodek Kultury w Zdunach, Łódzki Dom Kultury, Zakłady Eskimo (d. Ludwika Geyera)

Temat - "Dawne rzemiosło i obyczaje w regionie"

Termin - 20 - 21 września 2003 roku

Fotografie z imprez odbywających się w regionie łódzkim
w ramach EDD 2003 r.
Fotorelacja dostarczona przez łódzki oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami

Piotrków

Łęczyca

Tum

Łowicz

Łódź

Program Europejskich Dni Dziedzictwa w regionie łódzkim (wg organizatorów)

Łódzki Dom Kultury:
20. 09. 03 (sobota) godz. 20.00 - Piotrków Trybunalski, Klasztor o.o. Bernardynów, ul. Słowackiego 2 - Chór Kameralny "CON VIGORE" pod dyr. A. Ryłko. Prowadzenie - Janusz Janyst.
21. 09. 03 (niedziela) godz. 15.30 - Wielgomłyny, Klasztor o.o. Paulinów, Piotr Grajter - organy
21. 09. 03 (niedziela) godz. 17.00 - Łęczyca - Kościół o.o. Bernardynów pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, ul. Poznańska 18a, Anna Grzeszczak - organy, "POLISH BRASS QUINTET" - instrumenty dęte, prowadzenie Aleksandra Bęben.
21. 09. 03 (niedziela) godz. 18.30 - parafia św. Józefa Oblubieńca NMP, ul. Ogrodowa 22 - Chór Kameralny "CON VIGORE" pod dyr. A. Ryłko. Prowadzenie - Janusz Janyst.

Parafia Kolegiaty w Tumie, Społeczny Komitet TOnZ, Muzeum w Łęczycy, Dom Kultury w Łęczycy, Koło naukowe UŁ, Powiatowa Biblioteka w Łęczycy
20. 09. 03 (sobota) godz. 10.00 - 15.00 - Archikolegiata w Tumie, program "W Romańskiej Świątyni" oraz prezentacja wydawnictw o kulturze regionu.
Wejścia do kościoła w grupach 20 osobowych o godz. 10.00 10.40 11.20 12.00 12.40 13.20 14.00 14.40 - rezerwacja miejsc tel: (0-24) 721-25-43 (w godz. 8.00-16.00 ).

Muzeum w Łowiczu, Oddział TOnZ w Łowiczu
21. 09. 03 (niedziela) godz. 12.00 - 16.00 - miniskansen przy Muzeum w Łowiczu - Prezentacje i warsztaty z zakresu sztuki i rzemiosła ludowego (wycinanka, haft płaski i koralikowy, rzeźba w drewnie, wyrób koszy wiklinowych, garncarstwo, wyrób kwiatów bibułowych) oraz program artystyczny.

Oddział TOnZ w Łodzi
20. 09. 03 (sobota) godz. 11.00 - Łódź, Piotrkowska 293/295 - zakłady Eskimo (d. Ludwika Geyera) - program zwiedzania kompleksu fabrycznego dla mieszkańców Łodzi.

Program Europejskich Dni Dziedzictwa (harmonogram czasowy)

20. 09. 03 godz. 10.00 - 15.00 - Archikolegiata w Tumie, program "W Romańskiej Światyni" oraz prezentacja wydawnictw o kulturze regionu.

20. 09. 03 godz. 11.00 - Łódź, Piotrkowska 293/295 - zakłady Eskimo (d. Ludwika Geyera) - zwiedzanie kompleksu fabrycznego dla mieszkańców Łodzi.

20. 09. 03 godz. 20.00 - Piotrków Trybunalski, Klasztor o.o. Bernardynów - Chór Kameralny "CON VIGORE"

21. 09. 03 godz. 12.00 - 16.00 - miniskansen przy Muzeum w Łowiczu - Prezentacje i warsztaty z zakresu sztuki i rzemiosła ludowego (wycinanka, haft płaski i koralikowy, rzeźba w drewnie, wyrób koszy wiklinowych, garncarstwo, wyrób kwiatów bibułowych) oraz program artystyczny.

21. 09. 03 godz. 15.30 - Wielgomłyny, Klasztor o.o. Paulinów, Piotr Grajter - organy

21. 09. 03 godz. 17.00 - Łęczyca - Kościół o.o. Bernardynów pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, Anna Grzeszczak - organy, "POLISH BRASS QUINTET"

21. 09. 03 godz. 18.30 - parafia św. Józefa Oblubieńca NMP - Chór Kameralny "CON VIGORE"

Informacje dodatkowe:

Łęczyca
Kościół i klasztor bernardynów pochodzi z fundacji cześnika płockiego, Krzysztofa Piwo, realizowanej w r. 1632, już po jego śmierci, przez żonę Dorotę (+1640). Arcybiskup gnieźnieński Jan Wężyk wyraził zgodę na sprowadzenie bernardynów do Łęczycy. Pierwotne uposażenie zostało wsparte dotacjami fundatorki oraz innych dobrodziejów i zatwierdzone przez króla Władysława IV w 1633 roku. Czas budowy kościoła i klasztoru zamyka się w latach 1636-1643, aczkolwiek konsekracja miała miejsce dopiero w 1652 r. Tragiczne dla kościoła i klasztoru okazały się konsekwencje najazdu szwedzkiego (1655-1657), które doprowadziły do poważnego zniszczenia budynków.
Druga połowa XVII w. i wiek XVIII to czas przebudowy i restauracji. Jednonawowy i trójprzęsłowy kościół otrzymał wówczas wystrój barokowo-rokokowy. Ściany i sklepienie pokrywa bogata w symbolikę, rokokowa polichromia iluzjonistyczna o tematyce maryjnej i franciszkańskiej, której autorem w latach 1762-1763 był bernardyn Walenty Żebrowski. Obraz Matki Bożej w ołtarzu głównym, ozdobiony srebrną sukienką z tłoczeniami, podobnie jak obrazy świętych w nastawach sześciu ołtarzy bocznych, ozdobiono srebrnymi pokryciami blaszanymi, wykonanymi przez złotnika F. J. Cirska w pierwszej połowie XIX w. Ołtarze boczne, wykonane przez snycerza Franciszka Etnera w latach 1764-1766, zostały utrzymane w stylu późnego baroku. Obrazy ołtarzowe boczne malował bernardyński malarz, twórca polichromii tutejszego kościoła, br. Walenty Żebrowski, w drugiej połowie XVIII w. Za patriotyczną postawę w czasie powstania styczniowego klasztor uległ kasacie w roku 1864.
Obiekt sakralny objęli bernardyni ponownie dopiero po drugiej wojnie światowej, w 1946 r. Parafialny ośrodek duszpasterstwa utworzono przy kościele klasztornym w r. 1979, a dekret erekcyjny parafii został wydany w dniu 27 stycznia 1981 roku. Parafia liczy obecnie 6000 wiernych. Bernardyni łęczyccy są również kapelanami szpitala i więzienia. W łęczyckiej parafii jest szczególnie żywe duszpasterstwo młodzieżowe. Od roku 1993 prowadzona jest renowacja polichromii i ołtarzy w kościele, przez artystów malarzy Ewę i Jerzego Matwijów. W r. 1997 firma Krzysztofa Kamińskiego z Warszawy przeprowadziła kapitalny remont organów.

Łęczyca - Tum
Archikolegiata p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej i św. Aleksego.
Prastare grodzisko należące do plemienia Łęczycan. Przy nim przed rokiem 997 istniała benedyktyńska "abbacja". W latach 1141-1161 w miejscu tej "abbacji" została wzniesiona obecna dwuchórowa bazylika, którą dnia 21 maja 1161 roku konsekrował arcybiskup gnieźnieński Jan Janik ze Żnina. Spalony przez Litwinów (1294 r.) a następnie przez Krzyżaków (1331) kościół, został odbudowany w stylu gotyckim. W XVIII wieku świątynia została zbarokizowana. W czasie działań wojennych w 1939 roku kościół był zniszczony. Odbudowany pod kierunkiem Jana Koszczyc-Witkiewicza odzyskał swój romański charakter. Przesklepiono wtedy wnętrze kościoła betonowym stropem. Obecnie trwają prace konserwatorskie mające wzmocnić nadwyrężone czasem i wadliwymi zabiegami konserwatorskimi mury kościoła. Jest to kościół trójnawowy, orientowany. Wybudowany z kamienia polnego i z drobnej kostki granitowej, użytej jako licówka murów. Jako obramienia okien i narożnych wież zostały użyte duże kamienne bloki z piaskowca. Sklepione kolebkowo prezbiterium i nawy boczne przekryte sklepieniem krzyżowym zakończone są apsydami. Nawy boczne z emporami, są otwarte do nawy głównej gotyckimi arkadami ostrołukowymi wspartymi na ośmiobocznych ceglanych filarach. Część zachodnią kościoła flankują dwie kwadratowe wieże. Do nawy północnej została dobudowana kruchta renesansowa osłaniająca romański z około 1160 roku portal z tympanonen ukazującym Matkę Bożą z Panem Jezusem na kolanach i dwoma aniołami. W apsydzie zachodniej znajduje się romańska polichromia ukazująca Chrystusa w mandorli, w otoczeniu Matki Bożej, św. Jana Chrzciciela i cherubinów.

Kościół p.w. św. Mikołaja, pobudowany w XVIII w.
Drewniany, jednonawowy, konstrukcji zrębowej, oszalowany. W zachodniej części znajduje się prezbiterium, za nim zakrystia a od wschodu kruchta. Dach dwuspadowy gontowy a na nim również kryta gontem wieżyczka na sygnaturkę. Kościół ten posiada trzy ołtarze; główny z obrazem św. Mikołaja w typie ikony oraz dwa boczne, z obrazami: Matki Bożej Niepokalanej i św. Andrzeja.

Łowicz
Siedzibą muzeum jest gmach pomisjonarski, którego fundatorem był arcybiskup Michał Radziejowski (1645 - 1705). Budowę seminarium duchownego, prowadzonego przez misjonarzy, rozpoczęto w 1689 r. Autorem projektu był architekt królewski -Tylman z Gameren (1632 - 1706). W 1700 r. fundator erygował seminarium, prace architektoniczne trwały jednak do 1730 r. Funkcje klasztoru i uczelni gmach pełnił do 1820 r., kiedy to seminarium zostało przeniesione do Warszawy, a budynek zajęła Szkoła Wydziałowa, prowadzona przez księży pijarów, oraz Szkoła Nauczycieli Elementarnych.
W późniejszym okresie budynek pełnił różne funkcje (więzienie dla powstańców polskich, cerkiew prawosławna, Szkoła Realna). W czasie II wojny światowej gmach został zniszczony, ocalało jedynie skrzydło południowe, mieszczące kaplicę. W l. 1950 - 1952 odbudowano trzy skrzydła budynku (bez wschodniego, którego piwnice dopiero w 2002 r. po dokonaniu rekonstrukcji i konserwacji zaadaptowano na kawiarnię). Od poł. lat 50. znajduje się tu muzeum, do 1995 r. oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, obecnie podporządkowane Starostwu Powiatowemu w Łowiczu.
Jest to budynek dwu- i trzykondygnacyjny, na planie nieregularnego czworoboku. Każde skrzydło kryte jest czterospadowym dachem. Fasada zachodnia (od strony Starego Rynku) została ujęta w ryzality utworzone przez wysunięte do przodu zakończenia skrzydeł bocznych. Umieszczone w jej środkowej części wejście stanowi przedsionek zwieńczony frontonem. W elewację tę wmurowano tablice upamiętniające m. in. Józefa Chełmońskiego, który uczęszczał do tutejszej szkoły w l. 1862 - 1865, Stanisława Noakowskiego, który kształcił się tu w l. 1884 - 1886.

Łódź
PARAFIA ŚWIĘTEGO JÓZEFA OBLUBIEŃCA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY
Data erygowania: 29 XII 1909 r. (abp warszawski Wincenty Teofil Chościak Popiel)
Historia budowy kościoła i jego architektura:
Kościół ufundowany przez bpa kujawskiego Antoniego Ostrowskiego w 1765 r. dla par. Wniebowzięcia NMP w Łodzi. Na obecne miejsce przeniesiony w maju 1888 r. Drewniany, wzniesiony z bali modrzewiowych, na zewnątrz oszalowany, wewnątrz otynkowany. Od strony zewnętrznej zachowuje styl drewnianych kościołów w Polsce. Wnętrze świątyni utrzymane w stylu klasycyzmu o zabarwieniu barokowym. Dwa rzędy kolumn dzielą go na trzy nawy. Poświęcenie 21 V 1888 r. przez abpa Wincentego Teofila Chościak Popiela. Rozbudowany w latach 1911-1914.

Ludwik Geyer prowadził w latach 1828-1839 drukarnię tkanin bawełnianych. W 1839 roku uruchomił przędzalnię mechaniczną, w której pracowało ponad 7,5 tysiąca wrzecion, poruszanych siłą pierwszej w Łodzi maszyny parowej o mocy 60 KM. Drugi kompleks fabryczny Geyera rozwijał się po zachodniej stronie ul. Piotrkowskiej (nr 303) w budynku po Rundzieherze (tkalnia, drukarnia perkali, farbiarnia i blich). W 1839 roku Geyer założył w Łodzi własną kopalnię torfu, którą eksploatował przez kilkanaście lat. W połowie XIX wieku przedsiębiorstwo to było jedyną w. Łodzi fabryką wielowydziałową grupującą wszystkie procesy produkcji przemysłowej. Od 1854 roku rozpoczął się upadek fabryki, rosło zadłużenie Geyera. W latach 1862-1867 zakłady były nieczynne, następnie wydzierżawił je bankier berliński Bernard Ginsbert. W 1885 roku firma, jako druga w Łodzi, przekształcona została w spółkę akcyjną: Towarzystwo Akcyjne Wyrobów Bawełnianych Ludwika Geyera w Łodzi. Po II wojnie światowej przedsiębiorstwo nosiło nazwę Państwowe Zakłady Przemysłu Bawełnianego "Ludwik Geyer" (w 1948 r. otrzymało imię F. Dzierżyńskiego i potem dodatkowo nazwę "Eskimo"). Obiekty fabryczne przy ul. Piotrkowskiej 282 począwszy od 1955 roku przekazywane były stopniowo w użytkowanie Muzeum Historii Włókiennictwa - obecnie Centralne Muzeum Włókiennictwa. W budynkach fabrycznych po przeciwnej stronie Piotrkowskiej nadal odbywa się produkcja tkanin bawełnianych w ZPB "Eskimo".

Piotrków Trybunalski
klasztor oo. Bernardynów
http://www.bernardyni.ofm.pl/klasztor/piotrkow/historia.htm
W 1624 roku rozpoczęto budowę kościoła. Początkowo kościół był drewniany. W 1632 roku rozpoczęto budowę kościoła murowanego. Konsekrowano go w 1640 roku , p.w. Matki Boskiej Anielskiej i św. Krzyża. Klasztor otoczono murem obronnym. Podczas najazdu szwedzkiego został on poważnie uszkodzony. W 1735 roku wybudowano nową bramę klasztorną oraz ogrodzenie z żelaznych kart. Kościół i klasztor zachowały do dziś swój pierwotny charakter.

Wielgomłyny
Najstarsze wiadomości historyczne pochodzą z 1369 roku. W XVI wieku były we wsi dwa młyny wodne. W XV wieku były własnością rodziny Koniecpolskich herbu Pobóg, którzy uposażyli tutejszą parafię i klasztor paulinów. Klasztor zbudowano w latach 1465-1466 w XVII wieku klasztor rozbudowano. Obecnie jest to budynek piętrowy, w stylu barokowym. Obecny kościółek zbudowano w miejscu starego drewnianego, pierwotna budowla miała formę gotycką, później została przebudowana w stylu barokowym. Do dziś w kościele zachowało się wiele cennych zabytków i fragmentów architektonicznych (kamienne nadproże z połowy XV wieku, kamienna chrzcielnica z II połowy XV wieku ozdobiona licznymi ornamentami i terbami). Jednym z nielicznych zachowanych dzieł jest Pieta, drewniana rzeźba pochodząca z początków XV wieku. W kościele znajduje się płyta nagrobna Jana Koniecpolskiego i jego synów z końca XV wieku oraz portret trumienny na blasze z 1660 roku. Spośród trzech XVIII-wiecznych obrazów znajdujących się w kościele, jeden namalował prawdopodobnie Franciszek Smuglewicz. Obok kościoła w murowanej dzwonnicy z połowy XVIII wieku umieszczone zostały dwa dzwony z połowy XV wieku. Na murze okalającym kościół i klasztor znajdują się tablice upamiętniające rocznice odsieczy wiedeńskiej i odzyskania niepodległości W ogrodzie klasztornym rośnie ponad 900-letni dąb, pomnik przyrody.

Łowicz - Maurzyce

Ramowy program obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa - Skansen w Maurzycach
• Pokazy rękodzieła ludowego - hafty, koronki i.t.p.
• Pokaz rzemiosła ludowego - kowalstwo, garncarstwo, wikliniarstwo,
• Tradycyjne przygotowywanie żywności połączone z degustacją
• Warsztaty z zakresu papieroplastyki dla dzieci i młodzieży
• Występy regionalnych zespołów ludowych
• Obrzędowość ludowa - pokaz wesela łowickiego w wykonaniu zespołu "Wesele Boryny" z Lipiec Reymontowskich
• Pokaz prac polowych

Informacje dodatkowe:

Towarzystwo Opieki nad Zabytkami o/Łódź
Ul. Wigury 12 a, 90-301 Łódź
tel. (0-42) 636 40 10